Na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt Ustawy o zmianie ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. Projekt skierowany do Rządowego Centrum Legislacji przez Ministra Finansów, w chwili obecnej został przesłany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych.

Czas określony na zgłaszanie ewentualnych uwag, upływa dla w 14 listopada b.r. Jako, że projekt dotyczy wzmocnienia nadzoru publicznego nad działalnością biegłych rewidentów i firm audytorskich w Polsce, został skierowany nie tylko do takich organów samorządu zawodowego, jak: Polska Izba Biegłych Rewidentów, czy też Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, ale również do sektora bankowego, w tym również Banków Spółdzielczych, vide Związek Banków Polskich, Krajowy Związek Banków Spółdzielczych, Związek Rewizyjny Banków Spółdzielczych im. Franciszka Stefczyka, Krajowa Rada Spółdzielcza.

       Celem nowelizacji Ustawy z dnia 11 maja 2017r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym jest, jak już wskazano w uzasadnieniu do projektu, wzmocnienie nadzoru publicznego nad działalnością biegłych rewidentów i firm audytorskich w Polsce. Zdaniem Ministra Finansów, organ obecnie sprawujący nadzór nad działalnością firm audytorskich, tj. Komisja Nadzoru Audytowego, posiada zbyt słabe kompetencje by pełnić efektywny nadzór nad jakością usług wykonywanych przez firmy audytorskie i biegłych rewidentów. Obecnie nadzór ten ma charakter pośredni i odbywa się za pośrednictwem organów samorządu zawodowego. Przypomnieć należy również, że Komisja Nadzoru Audytowego to kolegialny organ kadencyjny sprawujący obecnie zgodnie z art. 88 Ustawy z dnia 11 maja 2017 o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym nadzór publiczny nad:

1) wykonywaniem zawodu biegłego rewidenta;

2) działalnością firm audytorskich;

3) działalnością Polskiej Izby Biegłych Rewidentów, w tym w zakresie wpisu do rejestru i na listę;

4) działalnością firm audytorskich zatwierdzonych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie Unii Europejskiej i wpisanych na listę na podstawie art. 58, w zakresie przewidzianym niniejszą ustawą;

5) działalnością jednostek audytorskich pochodzących z państwa trzeciego i wpisanych na listę na podstawie art. 205 ust. 1, w zakresie przewidzianym niniejszą ustawą.

         Podkreślić należy, że ustawa o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, pomimo że weszła w życie stosunkowo niedawno, tj. 21 czerwca 2017 r., zdaniem Ministra Finansów już nie daje ona pewności sprawnego wykonywania zadań powierzonych Komisji Nadzoru Audytowego. W uzasadnieniu do projektu nowelizacji, Minister Finansów wprost wskazał, że: Rozwiązania kadrowe i płacowe obowiązujące w służbie cywilnej, a tym samym w korpusie urzędniczym w Ministerstwie Finansów, powodują trudności w zatrudnieniu wystarczającej liczby kontrolerów na potrzeby zadań KNA. Kontrolerzy zgodnie z prawem UE muszą mieć doświadczenie w przeprowadzaniu badań ustawowych. Do chwili obecnej nie został skompletowany zespół kontrolerów w zakładanym składzie.[...] Ten czynnik przekłada się głównie na opóźnienia w realizacji planów kontroli KNA. Pomimo delegowania części zadań z zakresu nadzoru publicznego na Polską Izbę Biegłych Rewidentów, zdaniem Ministra Finansów samorząd zawodowy nie wykazał się wystarczającą aktywnością w sprawowaniu kontroli powierzonej mu ustawą. Również zastrzeżenia ministra budzi przewlekłość postępowań toczących się przed organami Polskiej Izby Biegłych Rewidentów – Krajowym Sądem Dyscyplinarnym oraz Krajowym Rzecznikiem Dyscyplinarnym.

       Projektowana nowelizacja ma zastąpić Komisję Nadzoru Audytowego nową instytucją – Polską Agencją Nadzoru Audytowego. Nadzór nad Agencją sprawować ma minister właściwy do spraw finansów publicznych. Organami agencji mają być Prezes i Rada Agencji. Zgodnie z projektem, zadania Prezesa Agencji wskazano w art. 21c ust 2 projektu, tj.:

1) przygotowanie projektu rocznego planu działania Agencji;

2) sporządzanie projektu rocznego planu finansowego Agencji;

3) przygotowanie projektu rocznego sprawozdania Agencji, o którym mowa w art. 90 ust. 5;

4) sporządzanie rocznego sprawozdania finansowego Agencji;

5) prowadzenie gospodarki finansowej Agencji;

6) zarządzanie majątkiem Agencji.

Zadania przyszłej Rady Agencji określono w art. 21h ust 1. Zaliczono do nich:

1) przyjmowanie rocznego planu działania Agencji;

2) opiniowanie projektu rocznego planu finansowego Agencji;

3) przyjmowanie rocznego sprawozdania Agencji, o którym mowa w art. 90 ust. 5;

4) opiniowanie rocznego sprawozdania finansowego Agencji;

5) okresowe monitorowanie wykonywania planów działania Agencji;

6) przyjmowanie sprawozdań z monitorowania rynku, w szczególności w zakresie, o którym mowa w art. 27 rozporządzenia nr 537/2014;

7) przyjmowanie wykazu, o którym mowa w art. 91;

8) zatwierdzanie uchwał organów Polskiej Izby Biegłych Rewidentów w przypadkach określonych ustawą;

8) zaskarżanie do sądu administracyjnego uchwał organów Polskiej Izby Biegłych Rewidentów w przypadkach określonych ustawą;

9) zatwierdzanie dokumentów, o których mowa w art. 111 ust. 1 i ust. 2 pkt 1-3;

10) wykonywanie innych zadań przewidzianych ustawą.

Skład Rady Agencji ma mieć mieszany charakter, poza osobą Prezesa i jego zastępcy, w jej składzie mają zasiadać: dwaj przedstawiciele ministra właściwego ds. finansów publicznych, po jednym przedstawicielu Komisji Nadzoru Finansowego, Ministra Sprawiedliwości, Polskiej Izby Biegłych Rewidentów, organizacji pracodawców oraz Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Jasnym jest więc, że to przedstawiciele Rady Ministrów odgrywać będą decydującą rolę w Radzie.

       Projektowany urząd - Polska Agencja Nadzoru Audytowego, ma zostać wyposażona w nowe narzędzia, określone w uzasadnieniu do ustawy jako: ,, […] narzędzia nadzorcze, dochodzeniowe i sankcyjne w odniesieniu do usług objętych standardami wykonywania zawodu świadczonych przez biegłego rewidenta w imieniu firmy audytorskiej”. W odniesieniu do badań jednostek zaufania publicznego, o których mowa w Ustawie z dnia 11 maja 2017 o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, wnioskodawca planuje wprowadzić zakaz świadczenia na rzecz jednostek zaufania publicznego usług innych niż czynności rewizji finansowej, usługi atestacyjne i poświadczające.

        Zmniejszeniu ulec mają zadania wykonywane dotychczas przez Polską Izbę Biegłych Rewidentów, co jest pochodną planowanego utworzenia nowego organu nadzorczego nad rynkiem usług rewidentów. PIBR w dalszym ciągu będzie tworzyć zarówno standardy etyki zawodu biegłych rewidentów, krajowych standardów kontroli jakości ich pracy a także sprawować kontrolę wypełniania przez biegłych rewidentów obowiązków z zakresu obligatoryjnego doskonalenia zawodowego.